Öncelikle yazıya başlarken şunları söylemek istiyorum
Arda Güler’in yaşadığı bu sakatlıklarda sürekli fiziksel olarak yetersiz olduğunu söylemek v.s bunları söylemek çok anlamsız. Yaşadığı ilk sakatlık bir darbeye maruz kalarak oluştu yaşadığı ikinci sakatlık bir kas sakatlığı da olsa hocası Arda Güler’e hazır dedikten sonra Arda Güler’in sakatlandığının açıklanması hangi kulüp olursa olsun büyük bir ihmalkarlık burada gördüğüm şey Arda Güler’in ihmal edildiği. Umarım tekrarlama eğilimi yüksek olan bu sakatlık tekrar nüks etmez.Yazılacak çok şey var ancak daha fazla işi magazinselleştirmek istemiyorum o yüzden yazıma başlıyorum…
Rektus Femoris kasını diğer quadriceps kaslarından ayıran bir özellik biartiküler bir kas olması kalça ve diz eklemine bağlanır.
Rektus femoris dizi uzatır, kalçayı fleksiyona getirir ve ağırlık taşırken pelvisi femur üzerinde stabilize eder. Bazı yerlerde şut kası diye de geçer.
Rektus Femoris Yaralanma Tanısı
Akut rektus femoris kas gerilimi yaralanmalarında oyuncu yırtılma hissi duyar ve oynamayı bırakır. Subakut (akut-kronik arasında kalır) yaralanmalarda oyuncu, koşma ve tekme atma sırasında kademeli olarak ağrı başladığını bildirir. Muayenede esnemenin, ve direnen diz ekstansiyonunun ağrılı olduğu ortaya çıkar.
Klasik olarak rektus femoris yaralanmasının en sık görüldüğü bölge diz eklemine yakın distal miyotendinöz bileşkeydi. Yaralanma sıklıkla distal bölgede meydana gelse de proximal bölgedeki yaralanmaların daha fazla rehabilitasyon süresi ihtiyacı olduğu çalışmalarda vurgulanmıştır.
Ayrıca çoklu artrodial (anatomide iki kemik arasında oluşan, kemiklerin eklem veya serbest yüzeylerinin düz veya hemen hemen düz olduğu, kemiklerin birbiri üzerinde kaymasını sağlayan vücutta oluşan yapı türü .) olan ve büyük gerilme stresleri üreten büyük pennat kaslar, örneğin biceps femoris , biceps femoris , biceps brachi gibi…
Yaralanma Mekanizması Sakatlığın Gerçekleştiği Aşamalar
Yaralanmalar genellikle tekmeleme yüksek hızlarda koşu yön değiştirme gibi kas boyunun uzadığı eksantrik fazda gerçekleştiği görülmüştür. Şimdi bunları detaylı olarak inceliyoruz.
Burada 3 tane fazı inceleyeceğim
Tekmeleme,şut atma
Sprint
Yön Değiştirme
Tekmeleme, şut atma en yaygın yaralanma mekanizmasıydı RF yaralanma mekanizmalarının ayrıntılarını anlamak için, tekme atma sırasındaki biyomekaniğin temellerinin farkında olmak önemlidir. Bir tekme hareketi, RF’nin kalça ekstansiyonunu ve diz fleksiyonunu yavaşlatmak için eksantrik olarak çalıştığı geri salınım fazı (erken salınım fazı) ile başlar.İleri salınım fazının (sarılma fazı) erken kısmı sırasında, kalça fleksiyona başlarken, diz hala fleksiyondadır ve RF aşırı diz fleksiyonunu önlemek için eksantrik olarak kasılır. Daha sonra, açısal hız hem uylukta hem de alt bacakta artmaya başlar şut atma eylemi gerçekleşir.
Futbolcular üstüne yapılan bazı çalışmalarda şut atma sırasında meydana gelen 10 yaralanmanın en az 1 tane tendon yırtılması olduğu görülmüş. 16 yaralanmadan 2 tanesinde destek ayağı etkilenmiştir
Sprint ve Yön Değiştirme
Sprint her ne kadar hamstring ve kalça baskın bir beceri olsa da rectus femoris her bacağımızı yukarıya çektiğimizde yardımcı kalça fleksörü olarak çalıştığını göz ardı etmemeliyiz ayrıca sprint atarken salınım fazı sırasında kalça ve dizin yüksek açısal hızlarının yüksek eksantrik aktivite ile birleştiğinde RF’yi yaralanmaya daha yatkın hale getirdiğini gözlemlenmiş. Yön değiştirmelerde yavaşlama aşamasında vücut pozisyonu, önemli eksantrik kuvvetlerin absorbe edilmesine ve vücuda dağılmasına izin verecek şekilde ayarlanır. Gövde yavaşlama sırasında daha dik bir duruş (alt gövdeye göre) ve arkaya doğru eğilme sergileyerek kütle merkezini destek tabanının arkasına taşır. Bu durum ek yatay frenleme kuvvetlerine ve dolayısıyla kuadrisepslere daha fazla eksantrik kuvvet uygulanmasına neden olur, ancak tekme atma veya ani yön değişiklikleri gibi eylemlerde moment kolunu artırarak rektus femorisi yaralanmaya varsayımsal olarak yatkın hale getirir.
Önceki Kas Yaralanması
Daha önce bir quadriceps yaralanması geçiren kişilerin yaralanma riskinin arttığı gözlemlenmiştir. Hamstring sakatlığı yaşayan kişilerinde quadriceps zorlama olasılığını arttırabiliyor bunun sebebi adım uzunluğunda azalma gibi durumlardan kaynaklanmaktadır.
İsokinetik cihazlar
Yüz profesyonel futbolcunun sezon öncesi izokinetik konsantrik ve eksantrik diz ekstansör kuvvet ölçümleri yapıldı ve müsabaka döneminin sonuna kadar izlendi. Yedi oyuncu sezon boyunca quadriseps kası gerginliği yaşamıştır. Konsantrik güç, quadriseps yaralanması için bir risk faktörü değildi. Sezon öncesi dönemde, yaralanmış oyuncularla yaralanmamış oyuncular arasında eksantrik güç farklılıkları bulundu ancak muhtemelen yaralanma sayısının düşük olması nedeniyle fark istatistiksel olarak anlamlı olmadığı görülmüştür ancak daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
REKTUS FEMORİS YARALANMA İHTİMALİNİN AZALTILMASI
Futbolcularda rektus femoris yaralanması için risk faktörlerini özellikle değiştiren müdahale çalışmaları seyrektir, bu nedenle bir önleme stratejisi bilinen risk faktörlerini ve yaralanma mekanizması biyomekaniğini ele almaktır.
Rektus femoris yaralanmasını önlemek için en iyi fırsatı sağlayabilecek parametreler esneklik, kuvvet ve core stabilizasyonudur.
Esneklik
Esneklik için bazı çalışmalar önemli olduğunu vurgulamışsa da Premier Lig’de yapılan bazı çalışmalar bunun çok önemli olmadığını belirtmiştir ancak koşu hareketinin ve tekmeleme yani şut hareketinin biyomekaniğini incelediğimizde kalça fleksör uzunluğunun da optimal olması gerektiğine inanıyoruz. İlk olarak, sıkı iliopsoas kası kalça ekstansiyonunu kısıtlar. Tekme atma eylemi erken salınım aşamasında kalça ekstansiyonu gerektirdiğinden, kalça fleksörleri gerilme-kısalma döngüsünü kullanır ve böylece daha büyük kalça fleksiyon momenti üretme kapasitelerini artırır. Kalça ekstansiyonunun olmaması, rektus femorisin daha fazla kalça fleksiyon kuvveti üretmesini gerektirebilir ve rektus femoriste yorgunluk ve aşırı yüklenme meydana gelebilir.
Kuvvet
Burada dikkat etmemiz gereken şey rectus femorisin şut atarken ilicaus ve psoas ile birlikte hareket ettiğidir bundan dolayı sadece rectus femorisi izole etmek yeterli olmayacaktır ekstra olarak yapılan çalışmalarda squat gibi quadricepsleri hedef alan egzersizlerin rektus femoris için yeterli gelişim sağlamadığı görülmüştür bu yüzden rektus femoris kasını kuvvetlendirmek için özel egzersizlere ihtiyaçlarımız vardır. Bu egzersizler reverse nordic , leg extensiondir bu egzersizlerin rektus femoris gelişimine katkı sağladığı araştırmalarca kanıtlanmıştır. Ben burada dikkat edilmesi gereken husus reverse nordic kas boyunun uzadığı kısımda eksantrik kasılma olarak kullandığımız bir harekettir eksantrik kasılmalarda kas hasarı konsantrik kasılmaya göre daha fazla olur bu yüzden örnek verecek olursam sezon içinde yoğun bir şut antrenmanından önce veya sonra yapmak oradaki kas hasarını arttıracağı için o gün için doğru egzersiz seçimi olmayabilir.
Core Stabilizasyonu
Core stabilizasyonu dinamik hareketlerde merkez bölgeyi koruyarak yaralanma önlemede etkili olabilir buna örnek olarak Ayak-top teması sırasında vücut 118° ile 128° arasında geriye doğru eğilir. Üst vücut kütlesinin arkaya doğru hareket ettirilmesi, tekme atma sırasında diz fleksiyonunun ve quadriseps momentlerinin artmasına neden olabilir. Core kasları bu kuvvetlere karşı koymak ve quadriseps aşırı yükünü azaltmak için gereklidir ve ayakla top teması sırasında tekme atılmayan tarafa lateral olarak yönlendirilen gövdenin kontrolüne yardımcı olur. Quadratus lumborum kası, lomber omurganın güçlü bir yan fleksörüdür ve kontralateral bacak yüklenmesi ve spinal hareketler sırasında frontal düzlem segmental stabilizasyon sağlar.
Yazımın burada sonuna geliyorum yukarıda belirtmedim uyku, beslenme, doğru antrenman planı, kişinin antrenman geçmişi gibi durumlarında doğrudan ilişkisi vardır yaş ile alakalı anlamlı çalışmalara rastlanmamıştır !
Bir sonraki yazımda hamstring ve adductor sakatlıklarından bahsedeceğim…
Yazar: Kerem Can Karaca
Instagram: https://www.instagram.com/keremcankaracacoach/
Mail:[email protected]
